Każdy właściciel domu, pola lub choćby ogródka działkowego wie ile radości sprawia wyhodowanie ulubionych owoców, warzyw albo kwiatów. Wszyscy również wiemy, że zadanie to nie zawsze należy do łatwych. Wielu początkujących ogrodników zastanawia się dlaczego pomimo ogromnych starań, ich zbiory nie są zbyt okazałe lub nie udają się wcale. Źródłem problemu mogą być wymagania poszczególnych roślin co do rodzaju gleby.
Kluczem do poprawy sytuacji jest poznanie ziemi obecnej na interesującym nas terenie. Nie jest to trudne zadanie, ale wymaga zdobycia pewnej wiedzy. Czy na pewno potrafimy odróżnić podłoże gliniaste i podmokłe od innych? Czy wiemy jakie rośliny możemy wyhodować na glebie piaszczystej? W poniższym tekście przedstawimy Państwu listę najpopularniejszych rodzajów gleb ogrodowych i doradzimy jak je od siebie odróżnić oraz jak polepszyć ich jakość.
Rozróżniamy 4 główne typy gleb: piaszczyste, gliniaste, ilaste i torfowe.
Gleba piaszczysta - charakteryzuje się sypkością i lekkością oraz dobrym napowietrzeniem. Łatwo się nagrzewa, ale równie szybko traci ciepło. Jest mało urodzajna, gdyż łatwo przepuszcza wodę, co skutkuje niedostatkiem składników mineralnych, które zostają z niej szybko wypłukane. Rośliny rosnące na glebie piaszczystej należy często podlewać i nawozić. W celu poprawy jej jakości można ją wymieszać z gliną lub kompostem. Aby chronić rośliny rosnące w takiej glebie, można ściółkować je za pomocą kory lub skoszoną przez nas trawą. W tym celu warto zaopatrzyć się w kompostownik.
Jak widzimy, właściwości gleby piaszczystej nie sprzyjają hodowli owoców lub warzyw. Nie jesteśmy jednak skazani na porażkę! Nie jest to gleba jałowa, więc mimo wszystko możemy na niej uprawiać wiele gatunków roślin. Można wręcz mówić o pewnych zaletach gleby piaszczystej. Nie powstają na niej kałuże, a dzięki łatwemu napowietrzaniu wzrost korzeni jest ułatwiony. Plusem jest również fakt, że w przypadku przekopywania gleby piaszczystej nie musimy użyć tyle siły, co w przypadku innych odmian.
Rośliny polecane na glebę piaszczystą: jałowiec pospolity, świerk kłujący, aksamitki, nagietek lekarski, nasturcja
Gleba gliniasta – stanowi swego rodzaju przeciwieństwo gleby piaszczystej. Wolno się nagrzewa i długo wychładza. Zawiera dużo iłu, przez co zazwyczaj jest ciężka i trudno się ją uprawia. Warunki wodno powietrzne tej gleby nie należą do korzystnych, skutkiem czego w podłożu gliniastym brakuje powietrza. Mocno chłonie wodę, co może skutkować gniciem niektórych roślin, zaś po wyschnięciu na powierzchni powstaje twarda warstwa, która pękając może uszkadzać korzenie roślin. Na tym podłożu łatwo tworzą się kałuże. Podłoże gliniaste i podmokłe, w chłodniejszych okresach może sprawiać, że rośliny uprawiane na nim mogą łatwiej przemarzać, dlatego należy pamiętać o ich okrywaniu. Do plusów podłoży gliniastych i podmokłych należy naturalna żyzność oraz to, że ogród musimy podlewać o wiele rzadziej niż w przypadku gleby piaszczystej. Dodatkowo, wraz z wodą w glebie gromadzą się substancje pokarmowe. Jeżeli podłoże gliniaste wzbogacimy piaskiem, domieszką kompostu lub kory i będziemy je regularnie przekopywać oraz spulchniać, z całą pewnością będziemy mogli uprawiać na nim większość gatunków roślin.
Rośliny polecane na glebę gliniastą: olchy, wierzby, hortensja ogrodowa, magnolia, porzeczki
Gleba ilasta – ten rodzaj podłoża charakteryzuje się żyznością oraz dobrym utrzymywaniem wody, ale także ciężkością i słabą przepuszczalnością. Łatwo się zbryla. W stanie wilgotnym jest plastyczna, a w dotyku przypomina mydło. Do hodowania roślin nadaje się jedynie okresowo. Na tego typu terenach mogą powstawać bagna. Na glebach ilastych z reguły nie przyjmują się kwiaty - aby móc je uprawiać najpierw musimy wzbogacić podłoże piaskiem i próchnicą.
Gleba torfowa – Gleba ciężka i kwaśna. Jest wilgotna i kleista, co jest spowodowane dużą ilością iłów. W przeważającym stopniu składa się z substancji organicznych, dzięki czemu ten rodzaj podłoża zazwyczaj jest bardzo żyzny. Pomimo bogactwa w składniki pokarmowe, struktura gleb torfowych utrudnia dostęp powietrza do korzeni.
Torfowiska niskie powstają w miejscach, które często są zalewane przez rzeki.
Można na nich hodować wymagające gatunki roślin, dzięki bogactwu substancji pokarmowych.
Torfowiska wysokie poprzez mniejszą zasobność składników mineralnych, porasta mało wymagająca roślinność. Zasilane są poprzez wody opadowe.
Jakość podłoża torfowego można poprawić przekopując go co roku i dodając domieszkę piasku lub trocin. Gleba torfowa jest jednak rzadko spotykana w przydomowych ogrodach.
Na naszych działkach najczęściej występuje tzw. gleba mieszana. Ten rodzaj podłoża jest najlepszy dla uprawy roślin. Glebę mieszaną, znaną również jako „gleba przejściowa” możemy podzielić na piaszczysto-gliniastą i gliniasto-piaszczystą. W tej pierwszej przeważa piasek, zaś w drugiej glina.
Podłoże piaszczysto-gliniaste nie wymaga aż tak dużego zaangażowania jak gleba piaszczysta. Jest to gleba idealna dla takich roślin jak: macierzanki czy jałowce.
Podłoże gliniasto-piaszczyste jest prawdopodobnie najkorzystniejszym rodzajem gleby. Z powodzeniem można na niej hodować większość gatunków roślin.
Gleby możemy również oceniać pod względem ich kwasowości bądź zasadowości, a więc za pomocą tak zwanego odczynu pH. Odczyn ten określa stosunek stężenia jonów wodorowych do jonów wodorotlenkowych w podłożu. Jeżeli gleba będzie zbyt kwaśna lub zbyt zasadowa, składniki pokarmowe mogą stać się niedostępne dla naszych roślin.
Gleby kwaśne to takie, których odczyn pH nie przekracza 7 punktów, a zasadowe (bogate w wapń) to te, dla których poziom pH jest wyższy niż 7. Z kolei te gleby, których odczyn wynosi około 7, określamy jako obojętne.
Mimo iż brzmi to bardzo skomplikowanie nie musimy się obawiać. W rzeczywistości, aby móc zadbać o nasz ogród, nie potrzebujemy drogich badań oraz skomplikowanych procesów laboratoryjnych. Odczyn naszej gleby możemy łatwo i szybko zmierzyć za pomocą kwasomierza glebowego typu Helliga.
Podsumowując: Im pH jest niższe tym bardziej kwaśna jest gleba, a im wyższe tym bardziej zasadowa. Pewne gatunki roślin preferują odczyn bardziej kwaśny, inne zaś zasadowy lub obojętny. Gleba kwaśna dla roślin wrzosowatych jest wręcz wymagana, natomiast gleba wapienna dla roślin zasadolubnych.
W przypadku większości roślin, najbardziej optymalny będzie odczyn obojętny lub lekko kwaśny. Mając do czynienia z tymi dwoma rodzajami odczynów, możemy uprawiać praktycznie wszystkie warzywa, jakie zazwyczaj hodujemy w przydomowym ogródku, takie jak marchew, cebula, burak czy rzodkiewka.
Do roślin kwasolubnych zaliczamy np: borówkę amerykańską, wrzos pospolity czy różanecznik.
Z kolei rośliny preferujące glebę zasadową to np: buk pospolity, czarny bez oraz szarotka.
Jak Państwo widzą, warto poświęcić nieco czasu na poznanie stanu i rodzaju gleby w naszych ogródkach. Dzięki temu możemy ją wzbogacić i cieszyć się otaczającą nas roślinnością.
